Η φίλη Ιωάννα Γεωργακά μας είχε ταξιδέψει πριν μερικούς μήνες στη Νορβηγία. Αυτή τη φορά επανέρχεται με κάτι μοναδικό, που ξεφεύγει από τα όρια ενός απλός ταξιδιού, καθώς πρόκειται για την ενεργό συμμετοχή της σε εθελοντικό ταξίδι της Action Aid Hellas στο Μπαγκλαντές 22-29 Νοεμβρίου 2014. Ας κάνουμε και μεις μαζί της το ταξίδι αλληλεγγύης και προσφοράς. 

Συναντηθήκαμε εκείνο το πρωί με τους 26 άγνωστους συνταξιδιώτες μου και, ανυποψίαστοι σχετικά με τα όσα θα ακολουθούσαν, συζητούσαμε για τα φάρμακα που έχουμε πάρει μαζί μας, για το πόσα λεφτά πρέπει να αλλάξουμε σε τάκα (το μπαγκλαντεσιανό νόμισμα), για το αν έχουμε ξαναεπισκεφτεί την Ασία. Δεν τους ήξερα αλλά το λιγότερο τους εκτιμούσα, ή καλύτερα ήδη τους συμπαθούσα: είχαν αποφασίσει να αφήσουν πίσω τα αγαπημένα τους πρόσωπα, να λείψουν για λίγο από τις δουλειές τους και να διαθέσουν τις οικονομίες τους προκειμένου να προσφέρουν, με όποιο τρόπο μπορούσαν και χωρίς να περιμένουν αντάλλαγμα.

Προσγειωθήκαμε στη Ντάκα, την πρωτεύουσα του Μπαγκλαντές, και κατευθυνθήκαμε οδικώς προς τα βόρεια και την κοινότητα Γκαϊμπάντα. Τα βλέμματα όλων ανοιχτά προσπαθούσαν να χορτάσουν εικόνες: τα πολύχρωμα φορτηγά και τα rickshaws (τοπικά αμαξάκια που χρησιμεύουν σαν ταξί) να κορνάρουν ασταμάτητα, τα παιδιά να τσαλαβουτούν στα βρόμικα νερά, τα καταπράσινα τοπία να χάνονται στον ορίζοντα. Σύντομα αντιληφθήκαμε ότι ο οδηγός μας, όπως και όλοι οι οδηγοί αυτής της χώρας, βρισκόταν μονίμως στο αντίθετο ρεύμα και πατούσε κόρνα για να πάρει προτεραιότητα στην προσπέραση. Χωρίς να το πολυσκεφτούμε, καταλάβαμε ότι δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να τον εμπιστευθούμε και να το απολαύσουμε μαζί του.

Το επόμενο πρωί χωριστήκαμε σε 4 ομάδες – οι κόκκινοι, οι μπλε, οι πράσινοι και οι πορτοκαλί. Ο σκοπός του ταξιδιού ήταν η κατασκευή ενός κτιρίου στην αγορά της κοινότητας όπου οι συναιτερισμοί γυναικών θα είχαν τη δυνατότητα να εκθέτουν και να πωλούν τα εμπορεύματά τους. Οι 4 ομάδες αναλάβαμε τη μεταφορά νερού, την καθαριότητα και τη μεταφορά τούβλων, την παρασκευή τσιμέντου και την κατασκευή του κτιρίου. Με ανεξάντλητη ενέργεια και ενθουσιασμό, βρεθήκαμε να μεταφέρουμε το τσιμέντο κάνοντας πετάλι σε ένα ποδήλατο-κάρο που με δυσκολία έστριβε δεξιά, να κουβαλάμε πέντε-πέντε τα τούβλα κι ας ήταν μεγαλύτερα από το μπόι μας, να σιγοτραγουδάμε «μη βροντοχτυπάς τις χάντρες, η δουλειά κάνει τους άντρες» κρατώντας στο χέρι μας το μυστρί. Γύρω μας οι ντόπιοι, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους δεν είχαν ξαναδεί ξένους, παρακολουθούσαν την κάθε μας κίνηση, γελούσαν με τις γκάφες μας, μάς φωτογράφιζαν ή ζητούσαν να βγούμε μαζί τους φωτογραφίες, στην αρχή διστακτικά αλλά σταδιακά με όλο και περισσότερη οικειότητα.

Το μεσημέρι, σε μικρότερες πλέον ομάδες, επισκεφτήκαμε τα σπίτια κάποιων οικογενειών της κοινότητας και φάγαμε μαζί τους. Τα σπίτια ήταν μικρά, στις περισσότερες περιπτώσεις μονόχωρα, και κατασκευασμένα από τσίγκο και μπαμπού. Ήταν όμως πεντακάθαρα, χαρούμενα και ζεστά όπως και τα μέλη των οικογενειών που είχαν όλοι βάλει τα καλά τους και έδειχναν να περιμένουν εβδομάδες την επίσκεψή μας. Εμείς φάγαμε μαζί με την οικογένεια της Κατίζε, η οποία είναι 12 ετών και ζει τώρα μαζί με τη μητέρα της και το μικρότερο αδερφό της. Η μητέρα μάς δήλωσε υπερήφανα ότι μέσα από το πρόγραμμα στήριξης έχει μάθει να καλλιεργεί τη γη και να εξασφαλίζει ένα μικρό δικό της εισόδημα με το οποίο μπορεί πλέον να αγοράσει κάτι στα παιδιά της. Η Κατίζε μάς είπε χαμογελαστή ότι της αρέσει να τραγουδά και να χορεύει και ότι όταν μεγαλώσει θέλει να ξεκινήσει τη δική της καριέρα στη Ντάκα ή και στο εξωτερικό. Αμέσως μετά, σαν να γνωριζόμασταν χρόνια, μάς τραγούδησε ένα τοπικό παραδοσιακό τραγούδι. Και μας συγκίνησε για πρώτη φορά.

Τα απογεύματα επισκεπτόμασταν τους συνεταιρισμούς των γυναικών ώστε να μάθουμε από κοντά για το έργο τους. Ένας συνεταιρισμός τροφίμων μάς είπε ότι όταν ξεκίνησαν, το αρχικό τους κεφάλαιο ανερχόταν μόλις στο ποσό των 10 τάκα (0.10€ περίπου), ενώ μία από τις γυναίκες μας εκμυστηρεύτηκε τις αντιρρήσεις της οικογένειάς της για τη συμμετοχή της στο συναιτερισμό. Εκεί είδαμε και την τράπεζα σπόρων όπου όταν κάποιος επιθυμεί να καλλιεργήσει τη γη αλλά δεν έχει τα χρήματα να ξεκινήσει, μπορεί να δανειστεί σπόρους και να τους επιστρέψει αργότερα όταν θα έχει πλέον τη δική του σοδειά. Σε ένα συνεταιρισμό πουλερικών, οι γυναίκες θέλησαν να μάθουν και τα δικά μας επαγγέλματα. Μπορέσαμε εύκολα να διακρίνουμε το πάθος, τη φιλοδοξία, την προσπάθειά να γίνουν ανεξάρτητες. Σκεφτήκαμε ότι όλα αυτά θα περάσουν και στις επόμενες γενιές. Ότι οι ζωές τους θα γίνουν καλύτερες.

Ένα απόγευμα επισκεφτήκαμε το ChildSpace–ένα χώρο που έχει φτιαχτεί από την ActionAid για να απασχολεί δημιουργικά τα παιδιά της κοινότητας. Εκεί, τα ίδια τα παιδιά μας έδειξαν τις ζωγραφιές τους, μας μίλησαν για τα μαθήματα χορού και τραγουδιού που έκαναν και μας μοίρασαν αντίτυπα της τοπικής εφημερίδας την οποία γράφουν τα ίδια. Μας μιλούσαν με θάρρος παρότι ήταν το πολύ 15 χρονών, παρότι δεν καταλαβαίναμε τη γλώσσα τους. Στη συνέχεια, τα κορίτσια μας έδειξαν ένα τοπικό παιχνίδι που παίζεται σε ομάδες και μοιάζει κάπως με τη δική μας αμπάριζα. Οπότε αποφασίσαμε να παίξουμε και εμείς, ως αντίπαλές τους, και φυσικά δε μπορέσαμε να τις ανταγωνιστούμε.

Στο τέλος της τρίτης ημέρας, παραδώσαμε το κτίριο – ή τουλάχιστον τις 8-9 σειρές με τούβλα που είχαμε καταφέρει να ολοκληρώσουμε περιμετρικά – και ήμασταν τόσο περήφανοι για το έργο μας. Το μεσημέρι πήγαμε για τελευταία φορά στις οικογένειες. Δώσαμε στην Κατίζε μια ροζ φυσαρμόνικα – προσπάθησε να παίξει και γελάσαμε όλοι όταν έβγαλε ένα φάλτσο ήχο. Δώσαμε στο μικρό αδερφό της μια μπάλα ποδοσφαίρου – την κρατούσε και περιφερόταν με καμάρι μέχρι που άρχισε να παίζει με τα παιδιά της γειτονιάς. Η Κατίζε μας ρώτησε πώς μοιάζει η Ελλάδα, οπότε και αποφασίσαμε να της ζωγραφίσουμε μια παραλία. Είχε ξαναδεί θάλασσα μόνο μερικές φορές σε κάποια τηλεόραση και δεν ήξερε τι είναι το δελφίνι που απεικονίσαμε στη ζωγραφιά. Ο αποχωρισμός το μεσημέρι εκείνο ήταν δύσκολος και η μικρή έμεινε μαζί μας μέχρι τη στιγμή που επιβιβαστήκαμε στα αυτοκίνητα.

Την τελευταία ημέρα του ταξιδιού βρεθήκαμε στη Ντάκα, η οποία με 45.000 κατοίκους ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο (αντίστοιχα 7.500 κατοίκους για την Αθήνα)έχει σήμερα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση πληθυσμού ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο στον κόσμο. Διανύσαμε μεγάλη απόσταση σημειωτόν λόγω της αυξημένης κίνησης, περάσαμε μερικά φανάρια με κόκκινο και είδαμε τους άντρες να κάθονται στη μέση του δρόμου για την προσευχή τους όταν δόθηκε το σήμα (περίπου το 90% του πληθυσμού είναι μουσουλμάνοι).Φτάσαμε στα HappyHomes, σπίτια που έχουν δημιουργηθεί από την ActionAid και φιλοξενούν κορίτσια μέχρι 18 ετών που οι γονείς τους δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να συντηρούν. Ακούσαμε την ιστορία μιάς 15χρονης κοπέλας –ζούσε σε μία παραγκούπολη όπου συχνά την παρενοχλούσαν και αναγκαζόταν να ζητιανεύει ή να πουλάει μικρόπραγματα για να ζήσει. Τώρα είχε τη δυνατότητα να πηγαίνει σχολείο, να ζει σε ένα όμορφο περιβάλλον και να μπορεί πλέον να ονειρεύεται το μέλλον της. Εκείνη και τα άλλα κορίτσια μας χάρισαν τα χαμόγελά και τις αγκαλιές τους, τα οποία έκρυβαν μόνο αγάπη.

Είχε περάσει μόνο μία εβδομάδα από εκείνη την πρώτη συνάντηση στο αεροδρόμιο, όμως είχαν αλλάξει τόσα μέσα μας. Όταν ήρθε η ώρα της επιβίβασης, ένιωθα ότι 27 άλλοι άνθρωποι έμπαιναν στο αεροπλάνο για Ελλάδα – 27 άνθρωποι τόσο πλήρεις, τόσο ενωμένοι, τόσο αλλαγμένοι. Το στοίχημα τώρα είναι να κρατήσουμε τα όσα ζήσαμε στο Μπαγκλαντές μέσα μας και να αποτελέσουν κομμάτι του εαυτού μας.