*Άρθρο του αναγνώστη Γιώργου Θεοδωράκη, ο οποίος μοιράστηκε τις σκέψεις και τις εντυπώσεις του μαζί μας, αφού ακολούθησε τις συμβουλές που είχαμε ανεβάσει παλιότερα σε άρθρο. Ας απολαύσουμε την ξενάγηση! Δείτε περισσότερα από Ρώμη σε παλιότερες αναρτήσεις.

Σαν πρωτοφτάνει κανείς στη Ρώμη αισθάνεται πως μπαίνει σε μια μηχανή του χρόνου. Με τη διαφορά πως μια μηχανή του χρόνου επιστρέφει κάποιον πίσω σε μια συγκεκριμένη εποχή σε αντίθεση με τη Ρώμη που αποτελεί η ίδια μια πανδαισία εποχών που συνυπάρχουν η μια δίπλα στην άλλη. Οι μεγαλόπρεποι ναοί εμπνευσμένοι από τον κλασσικό κόσμο της αρχαίας Ελλάδας στέκονται δίπλα στις καθολικές εκκλησίες του μεσαίωνα με τις επιβλητικές τοιχογραφίες, με τα αγάλματα να παριστούν σκηνές από τη ζωή του Ιησού και τα μαρτύρια των αγίων. Οι θόλοι των ναών ζωγραφισμένοι με σκηνές της παλαιάς διαθήκης, φτιαγμένοι με κάθε λεπτομέρεια απεικονίζουν τη δύναμη του υπερφυσικού πάνω στη μικρή ανθρώπινη ζωή.

Η βασιλική του Αγίου Πέτρου είναι ένα θαύμα αρχιτεκτονικής και ισορροπίας. Με το που το αντικρίζει κάποιος δεν μπορεί να μην θαμπωθεί από το μεγαλείο που αποπνέει η επιβλητικότητα και η ομορφιά του κτηρίου. Μοιάζει σαν να κατασκευάστηκε από τάγματα αγγέλων και να παραδόθηκε στην ανθρωπότητα σα θείο δώρο. Φαντάζει υπεράνω των ανθρώπινων δυνάμεων, ένα ουράνιο θαύμα που προσγειώθηκε στη γη από μια πανίσχυρη θεία δύναμη. Τα αγάλματα που κοσμούν την οροφή του μοιάζουν με κοσμήματα ενός στέμματος που επικυρώνουν τη μεγαλοπρέπεια και την επιβολή του. Το εσωτερικό του ναού μοιάζει με κήπο των θαυμάτων γεμάτο με αγάλματα σαν αιωνόβια δέντρα. Όπου κι αν γυρίσει να κοιτάξει κανείς συναντά ένα κομμάτι ιστορίας σμιλεμένο σε μάρμαρο. Η Pieta του Michelangelo είναι η κορύφωση της καλλιτεχνικής ιδιοφυίας, μια σκηνή θαρρείς ζωντανή όχι μονάχα της αποκαθήλωσης του Ιησού μα του αφόρητου πόνου μιας μάνας για το νεκρό γιο της, ένα διαχρονικό και πανανθρώπινο σύμβολο της μητρικής αγάπης. Το άγαλμα του Αγίου Πέτρου το οποίο οι πιστοί άγγιζαν στο πόδι για καλή τύχη, μια όμορφη παραφωνία στην υπερβολή του μεγέθους των υπόλοιπων αγαλμάτων που απεικόνιζαν τους Πάπες ανά τα χρόνια. Κάτω από το ναό αποκαλύφθηκε πρόσφατα πως υπήρχε νεκροταφείο όπου εικάζεται πως τάφηκε ο ίδιος ο απόστολος Πέτρος. Μια νεκρόπολη κάτω από το εντυπωσιακό ναό, τάφος των πρώτων χριστιανών που πέθαναν πιστεύοντας σ’ ένα κόσμο που ο Θεός νοιαζόταν γι’ αυτούς. Γι αυτή τη μεγάλη αγκαλιά που ποτέ ως τότε δεν είχαν γνωρίσει οι φτωχοί εκείνοι άνθρωποι, αφιέρωσαν τη ζωή τους.

Ο Τίβερης μια πλατιά φλέβα που κυλά αργά χαρίζοντας ζωντάνια και κίνηση. Το ρευστό του χρόνου που μοιάζει να διέρχεται όλες τις εποχές μένοντας αναλλοίωτο όπως κι ο τόπος που βρέχει. Οι γέφυρες που ενώνουν τις δυο πλευρές μοιάζουν με τόξα τεντωμένα έτοιμα να εκσφενδονίσουν τον διαβάτη ως τα σύννεφα. Κάθε γωνιά μια αποκάλυψη, κάθε δρόμος μια περιπέτεια. Ένας λαβύρινθος απ’ τον οποίο δεν θέλεις να ξεφύγεις. Να πετάξεις τους χάρτες, να ξεχάσεις πως έχεις προορισμό για ν΄ αφεθείς να χαθείς στους μεγάλους δρόμους μέσα απ’ τα πλήθη των ανθρώπων να λησμονήσεις ταυτότητα και πατρίδα ώσπου να γίνεις ολόκληρος ένα μάτι που ρουφάει αχόρταγα τα πάντα.

Η Ρώμη είναι εμφανές πως υπήρξε για αιώνες μια αρένα ιδεολογιών. Στα κτίσματα της βλέπεις τους διαφορετικούς πολιτισμούς να συγκρούονται. Το αρχαιοελληνικό κλασσικό ενάντια στο χριστιανικό στοιχείο. Στα μνημεία, στις κρήνες, στα κτήρια. Αίσθηση πως περπατάει κανείς πάνω σε πολλά στρώματα ιστορίας που το ένα πολεμάει να καλύψει το άλλο. Το καθένα προσπαθεί να σε αποπλανήσει και με τον τρόπο του, το καταφέρνει. Η πληθωρικότητα της πόλης οφείλεται σ’ αυτή τη γνώση του ιστορικού μωσαϊκού που τη διαμόρφωσαν. Το υπερβολικό κυριαρχεί σε κάθε έκφανση της τέχνης που συναντά κανείς στους δρόμους ή στα μουσεία: Τα αγάλματα φανερώνουν μέσα από το ύψος, τη λεπτομέρεια την περίτεχνη κατασκευή τους τη λάμψη της αυτοκρατορίας που κοσμούσαν. Οι κρήνες στολισμένες με περίτεχνες σκηνές από τη μυθολογία περιέχουν τις περισσότερες φορές τρομακτικές παραστάσεις. Η αποθέωση της επιβλητικότητας είναι το Vittoriano στη Piazza Venezia όπου υψώνεται σε τρία επίπεδα κόβοντας την ανάσα του ανυποψίαστου επισκέπτη που θα βρεθεί μπροστά του. Σε κάθε piazza στο κέντρο της πόλης καραδοκεί μια έκπληξη, κάποιο σιντριβάνι που μαζεύει δίπλα του πλήθος κόσμο για να φωτογραφηθεί ή κάποια εκκλησία διακοσμημένη με γλυπτά του Μιχαήλ Άγγελου ή με πίνακες του Ραφαήλ. Τον περισσότερο κόσμο προσελκύει η Fontana di Trevi με εκατοντάδες επισκέπτες ολόγυρα της να την φωτογραφίζουν και να φωτογραφίζονται. Παντού υπάρχει μια κινητικότητα, μια έκρηξη ζωτικότητας που διαχέεται σε κάθε σημείο της πόλης. Καταλαβαίνει κανείς από την πρώτη μέρα γιατί από παλιά όλοι δρόμοι οδηγούσαν εκεί, υπάρχει μια ενέργεια που υπνωτίζει τον επισκέπτη, μια αδιευκρίνιστη δύναμη που τον σαγηνεύει και τον φέρνει στην αγκαλιά της.

Ένα από τα πρώτα πράγματα που πρέπει να επισκεφθεί ο επισκέπτης στη Ρώμη είναι το Castel Sant Angelo ειδικά όταν έχει αρχίσει να πέφτει το σκοτάδι και στον Τίβερη αρχίζουν να λικνίζονται τα πρώτα φώτα. Η Θέα από ψηλά είναι μαγευτική. Της Ρώμης της ταιριάζει περισσότερο η νύχτα. Στην πραγματικότητα η πόλη διακατέχεται από μια σκοτεινή μεσαιωνική γοητεία. Από τους ναούς σε γοτθικό ρυθμό μέχρι τα τρομακτικά γλυπτά στις κρήνες και στις εκκλησίες, η πόλη έχει ανάγλυφα τα στοιχεία πάνω της του μεσαιωνικού τρόμου. Η κυριαρχία του παπισμού που οδήγησε πολλούς επιστήμονες στην Ιερά εξέταση στοιχειώνει ακόμα ναούς και πλατείες όπως τη Cambo De Fiori oπου το 1600 καταδικάστηκε σε θάνατο δια της πυράς ο Τζορντάνο Μπρούνο, αρνούμενος να αποκηρύξει τις επιστημονικές του θεωρίες για το σύμπαν και να ασπαστεί τις μεταφυσικές εκδοχές της εκκλησίας. Ως ελάχιστος φόρος τιμής απέναντι σ’ αυτόν τον ήρωα του πνεύματος έχει ανεγερθεί ανδριάντας στον τόπο μαρτυρίου του για να διδάσκει πως οι φλόγες αφανισμού έγιναν φάρος της ανθρώπινης σκέψης.

Το μουσείο του Βατικανού είναι ένας ωκεανός έργων τέχνης από κάθε γωνιά του κόσμου. Από αιγυπτιακά,ρωμαικά κυρίως γλυπτά αντίγραφα κλασσικών ελληνικών μέχρι μπαρόκ πίνακες τα πάντα τριγύρω πολιορκούν το βλέμμα προκαλώντας τον εντυπωσιασμό. Από τους τοίχους μέχρι τις οροφές παντού καιροφυλακτεί κάποιο κομψοτέχνημα που μαγνητίζει. Η Capella Sistina είναι η αποθέωση της δημιουργικής δύναμης των μεγαλύτερων ζωγράφων, ένας ύμνος προς την ανθρώπινη αντίληψη σχετικά με το Θείο, την προέλευση του ανθρώπου και του κόσμου. Κοιτάζεις ψηλά και κατανοείς πως οι δύναμη των λέξεων είναι πολύ μικρή για να περιγραφεί αυτό που βλέπεις. Σιωπάς από δέος. Οι κήποι του Βατικανού είναι το κατάλληλο μέρος για να ξεκουραστεί κανείς μετά από πολύωρη περιπλάνηση ανάμεσα στα αμέτρητα έργα του μουσείου. Από εκεί παρατηρεί πως και οι εξωτερικοί χώροι του μουσείου είναι κομψοτεχνήματα αισθητικής και μεγαλοπρέπειας.Ο Απόλλωνας του Belvedere αν και αποτελεί ρωμαικό αντίγραφο ελληνικού αγάλματος του 4ου αιώνα ενέπνευσε τον Απόλλωνα του Μπερνίνι.Όπως και ο σπασμένος κορμός που σώζεται και πιστευόταν ότι ανήκε στον Ηρακλή( 1ο αιώνα),αποτέλεσε το μοντέλο για να σχεδιάσουν τα έργα τους μορφές όπως ο Michelangelo και άλλοι κορυφαίοι καλλιτέχνες της αναγέννησης.

Αρνητική εντύπωση προκαλεί η πλήρη εμπορευματοποίηση του μουσείου απ’ την αρχή ως το τέλος του. Σπάνια συναντά κανείς μουσείο στο οποίο σε κάθε γωνιά υπάρχει ένας πάγκος στο οποίο πουλιούνται κάθε λογής αναμνηστικά. Συνήθως μέσα σ’ ένα μουσείο υπάρχει ξεχωριστός χώρος όπου λειτουργεί ως πωλητήριο μα το Βατικανό δίνει την εντύπωση πως είναι ολόκληρο ένα τεράστιο πωλητήριο σουβενίρ για τους τουρίστες. Πουθενά αλλού δεν δημιουργείται η εντύπωση μιας βαριάς βιομηχανίας εμπορίου όσο στο Βατικανό που σε κάθε βήμα κατακλύζεται κανείς από αξεσουάρ κάθε λογής με θρησκευτικό περιεχόμενο.
Ένα μουσείο που πρέπει να επισκεφθεί οπωσδήποτε κάθε φιλότεχνος στη ζωή του είναι η Galleria Borghese. Είναι ίσως ότι ομορφότερο και σημαντικότερο από πλευράς καλλιτεχνικής δημιουργίας διαθέτει η πόλη. Πρέπει κανείς να έχει κάνει κράτηση μέρες πριν από την ιστοσελίδα της για να μπορέσει να μπει. Από τον προθάλαμο του αρχοντικού καταλαβαίνει κανείς πως βρίσκεται σ’ ένα απερίγραπτου κάλλους κτήριο. Αυτά που θα συναντήσει βέβαια στα δωμάτια του ξεπερνούν και τις υψηλότερες προσδοκίες. Τα γλυπτά του Bernini μοιάζουν έτοιμα να κινηθούν, ακόμα και οι ελάχιστες λεπτομέρειες των σωμάτων είναι φτιαγμένες με την παραμικρή ακρίβεια. Η πλούσια οικογένεια Borghese είχε ως στόχο ζωής να μαζέψει την αφρόκρεμα των έργω τέχνης της εποχής της και φαίνεται πως τα κατάφερε. Είναι μια ανεπανάληπτη εμπειρία να βλέπει κανείς από κοντά τους πίνακες του Caravaggio με το μυστηριακό σκοτάδι τους και το εξαίσιο φώς τους να πέφτει τόσο περίτεχνα πάνω στα θέματα του. Κάθε έργο που βρίσκεται στη Galleria Borghese δεν είναι τίποτα λιγότερο από αριστούργημα που εξυψώνει την έννοια της τέχνης και της καλαισθησίας. Σε αντίθεση με το Βατικανό που εστιάζει περισσότερο στην ποσότητα των έργων (με πολλά από αυτά να είναι όντως υπέροχα) η Borghese διαθέτει την ποιότητα των καλύτερων έργων που διαθέτει η Ρώμη.

Τα μαγαζιά της αιώνιας πόλης είναι πληθωρικά όπως η ίδια. Η ποικιλία των προϊόντων που μπορεί να συναντήσει κανείς απίστευτη. Δεν χορταίνει κανείς να χαζεύει τις βιτρίνες με δελεαστικότερες εκείνες των γλυκών. Τα εστιατόρια εξαιρουμένων των πολύ τουριστικών δείχνουν σε μεγάλο βαθμό την κουλτούρα ενός λαού που δίδαξε στον υπόλοιπο κόσμο τις γευστικές δυνατότητες των ζυμαρικών. Σαν δοκιμάσει κανείς την αυθεντική ιταλική πίτσα θα του είναι δύσκολο να απολαύσει με τον ίδιο τρόπο αυτή που έτρωγε μέχρι τότε. Το ίδιο ισχύει και για τα μακαρόνια που μαγειρεύονται με τόσους διαφορετικούς τρόπους που άλλοτε ξαφνιάζουν κι άλλοτε ενθουσιάζουν τη γεύση. Οι υπαίθριες αγορές και ειδικότερα αυτή της Piazza Di Fiori είναι πανέμορφες, γεμάτες χρώματα και μυρωδιές από τους πάγκους των υπαίθριων πωλητών. Όσον αφορά το φαγητό πρέπει κανείς να έχει κάνει μια σχετική έρευνα πριν ξεκινήσει το ταξίδι διότι τα εστιατόρια είναι αρκετά ακριβά και οι τυχαίες επιλογές μπορεί να αποβούν απογοητευτικές. Υπάρχουν μαγαζιά που πηγαίνουν οι ντόπιοι και είναι πολύ ποιοτικά και οικονομικά σε αντίθεση με αυτά με τους επιθετικούς κράχτες που βρίσκονται στα κεντρικότερα σημεία μα δεν αποτελούν αντιπροσωπευτική ιταλική κουζίνα (ούτε συμπεριφορά).

Η Ρώμη είναι σε γενικές γραμμές μια ακριβή πόλη. Υπάρχουν όμως πολλές επιλογές τόσο για διαμονή όσο και για διατροφή για όσους δεν είναι πρόθυμοι να ξοδέψουν μια περιουσία για τα ξενοδοχεία των πέντε αστέρων και για τα γκουρμέ εστιατόρια. Το μυστικό όσον αφορά μια έξυπνη επιλογή διαμονής είναι να μην προτιμηθούν σε καμία περίπτωση τα ξενοδοχεία κοντά στο κέντρο διότι τα κτήρια εκεί αν και όμορφα δεν έχουν καθόλου μόνωση με αποτέλεσμα τα καταλύματα να έχουν θόρυβο ακόμα και κατά τη διάρκεια της νύχτας. Επίσης το κόστος τους είναι ιδιαίτερα ακριβό λόγω της θέσης τους. Η Ρώμη είναι μια πόλη που περπατιέται εύκολα ακόμα και πολύ κεντρικά αν δεν μένει κανείς. Ένα κατάλυμα εκτός κέντρου αλλά κοντά σε σταθμό μετρό είναι ίσως η καλύτερη επιλογή.

Λένε πως αν δεν χαθείς σε μια πόλη δεν την έχεις ερωτευτεί πραγματικά. Και αυτό γιατί μόνο κάποιος που έχει αφεθεί στους δρόμους της δίχως κάποιο συγκεκριμένο προορισμό σημαίνει πως πλανήθηκε αρκετά από αυτήν, τόσο που να τον οδηγήσει στα δικά της μονοπάτια.  Πρέπει κανείς να παρασυρθεί στα πλακόστρωτα μονοπάτια της Ιταλικής πρωτεύουσας, να βρεθεί από τη μια Piazza στην άλλη, να διασχίσει αμέτρητες εκκλησίες, να χαζέψει πολλά σιντριβάνια, να βρεθεί αναπάντεχα από μια περιοχή σε μια άλλη για να μπορεί να ισχυριστεί πως υπέκυψε στη μαγεία της.

Για να μεθύσει κάποιος απ’ την ποίηση μιας πόλης δεν πρέπει να τη ζήσει πολύ. Λίγες ημέρες αρκούν αν διαθέτει τα κατάλληλα αισθητήρια. Ο πολύς καιρός φθείρει τη σχέση με ένα τόπο ακριβώς όπως θα έκανε και με έναν άνθρωπο. Η επανάληψη σκοτώνει τον έρωτα με τα τοπία, το πάθος για εξερεύνηση του ταξιδιώτη. Η γνώση μιας σύντομης σχέσης πυροδοτεί την ένταση κι η αίσθηση του φευγαλέου τοπίου που ίσως δεν ξαναϊδωθεί ποτέ, δίνει τη γεύση της αιωνιότητας σε κάθε αντάμωμα. Κάθε τοπίο να δίνει την αίσθηση πως καλωσορίζεται κι αποχαιρετίζεται την ίδια στιγμή, ένα αποτύπωμα πως χαράζει στον προσωπικό μύθο εκείνου που κοινωνεί το ταξίδι με κάθε κύτταρο του κορμιού του.

Σαν φεύγει κανείς από την πόλη αισθάνεται ένα σφίξιμο σαν ν’ απομακρύνεται από ένα αγαπημένο του πρόσωπο, σαν να μένει ξαφνικά μονάχος έπειτα από μια σύντομη άλλα έντονη ερωτική σχέση. Σαν επιστρέφει στην πατρίδα του τίποτα δεν του φαίνεται ξανά το ίδιο. Η Ρώμη είναι μια πόλη που ακολουθεί τον επισκέπτη, που λειτουργεί ως μέτρο καλαισθησίας, ομορφιάς και αρχοντιάς. Η Ρώμη ζει μέσα στον ταξιδιώτη ακόμα και αν εκείνος βρίσκεται πια μακριά της, η ανάμνηση που αφήνει μοιάζει με ζωντανή εικόνα. Γιατί μονάχα σαν τη γνωρίσει κανείς αντιλαμβάνεται γιατί από παλιά όλοι οι δρόμοι σ’ εκείνη οδηγούσαν. Γιατί κάποια φώτα μπορεί να μοιάζουν αιώνια, μα της Ρώμης είναι!